Τι είναι το μπλε φως και πως μπορώ να προστατευθώ;

Τι είναι το μπλε φως;

Το φως του ήλιου αποτελείται από ένα φάσμα φωτός με κόκκινες, πορτοκαλί, κίτρινες, πράσινες και μπλε ακτίνες – μερικές από τις οποίες είναι ορατές και μερικές είναι αόρατες. Σε αυτήν την ανάρτηση ιστολογίου, θα επικεντρωθούμε στο ορατό μέρος του φάσματος. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η έκθεση στο αόρατο μέρος του φάσματος, ειδικά στις ακτίνες UV από τον ήλιο, μπορεί επίσης να έχει βλαβερή επίδραση στα μάτια.

Χωρίς να αναφερθούμε σε πολλές λεπτομέρειες, οι ακτίνες στο κόκκινο άκρο του φάσματος ορατού φωτός έχουν μεγαλύτερα μήκη κύματος και εκπέμπουν λιγότερη ενέργεια και αυτές στο μπλε άκρο του φάσματος έχουν μικρότερα μήκη κύματος και εκπέμπουν περισσότερη ενέργεια.

Το τμήμα του φάσματος ορατού φωτός με τα μικρότερα μήκη κύματος και την υψηλότερη ενέργεια περιλαμβάνει περίπου το ένα τρίτο όλου του ορατού φωτός και είναι γνωστό ως μπλε ή ορατό φως υψηλής ενέργειας (HEV).

Ενώ το θέμα είναι ακόμη υπό έρευνα, αυτό που γνωρίζουμε σήμερα είναι ότι το μπλε φως έχει τόσο θετικές όσο και αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία.

Ας ξεκινήσουμε με τα καλά νέα… Δεν είναι κακό όλο το μπλε φως! Αποδεικνύεται ότι κάποια έκθεση στο μπλε φως είναι στην πραγματικότητα καλή για την υγεία μας. Στην πραγματικότητα, η έρευνα δείχνει ότι αυτό το φως ενισχύει την εγρήγορση, βοηθά τη μνήμη και τη γνωστική λειτουργία μας, και μάλιστα ανεβάζει τη διάθεσή μας.

Επιπλέον, η έκθεση στο μπλε φως κατά τη διάρκεια της ημέρας συμβάλλει στη διατήρηση ενός υγιούς κιρκαδικού ρυθμού, που είναι ο φυσικός κύκλος αφύπνισης και ύπνου του σώματός μας (οπότε σκεφτείτε τι συμβαίνει όταν είμαστε εκτεθειμένοι σε αυτό τη νύχτα, αλλά θα το φτάσουμε αργότερα).

Όσον αφορά την όραση, οι πρώτες μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά που δεν εκτίθενται αρκετά στο ηλιακό φως (και το μπλε φως) διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης μυωπίας. Αυτά ήταν τα καλά νέα.

Σημαντικά γεγονότα σχετικά με το μπλε φως:

1. Το μπλε φως είναι πραγματικά γύρω μας. Όταν βρίσκεστε έξω, το φως ταξιδεύει από τον ήλιο και μέσα από την ατμόσφαιρα. Τα μικρότερα μπλε μήκη κύματος συγκρούονται με μόρια αέρα και προκαλούν τη διασπορά του μπλε φωτός, κάνοντας τον ουρανό να φαίνεται μπλε (σε μια καθαρή ημέρα). Λαμβάνουμε το μεγαλύτερο μέρος της έκθεσής μας στο μπλε φως από το φως του ήλιου, αλλά υπάρχουν επίσης πολλές άλλες τεχνητές πηγές μπλε φωτός όπως ο φωτισμός φθορισμού και LED, οι τηλεοράσεις επίπεδης οθόνης, οι οθόνες υπολογιστή, τα smartphone και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές. Η ποσότητα φωτός HEV που εκπέμπεται από αυτές τις συσκευές είναι πολύ μικρότερη από την ποσότητα που εκπέμπεται από τον ήλιο. Ωστόσο, επειδή ξοδεύουμε τόσο πολύ χρόνο κοιτάζοντας αυτές τις συσκευές (μελέτες δείχνουν ότι το 60% των ανθρώπων περνούν περισσότερο από 6 ώρες την ημέρα κοιτάζοντας οθόνες!) και τα κρατάμε αρκετά κοντά στα πρόσωπά μας, υπάρχει ανησυχία για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτής της πρόσθετης έκθεσης στο μπλε φως.

2. Το μάτι είναι πολύ καλύτερο στο μπλοκάρισμα των ακτίνων UV από ότι στο μπλοκάρισμα του μπλε φωτός. Οι δομές του πρόσθιου οφθαλμού μας (ο κερατοειδής και ο φακός) μπορούν να αποτρέψουν αποτελεσματικά τις περισσότερες από τις ορατές ακτίνες UV να φτάσουν στον ευαίσθητο στο φως αμφιβληστροειδή, στο πίσω μέρος των ματιών μας (παρόλο που είναι σημαντικό να προστατεύουμε τα μάτια τόσο από τις ακτίνες UV του ήλιου όσο και από το αόρατο υπέρυθρο φως). Ωστόσο, ο κερατοειδής και οι φακοί είναι λιγότερο αποτελεσματικοί όταν πρόκειται για το μπλοκάρισμα του μπλε φωτός και σχεδόν όλο το μπλε φως περνά μέσα από αυτά και φτάνει στον αμφιβληστροειδή.

3. Το μπλε φως μπορεί να προκαλέσει ψηφιακή καταπόνηση των ματιών. Καθώς το μπλε φως έχει τα μικρότερα μήκη κύματος με την υψηλότερη ενέργεια στο φάσμα του ορατού φωτός, διασκορπίζεται ευκολότερα από το άλλο ορατό φως και προκαλεί τρεμόπαιγμα. Αυτό το είδος τρεμοπαίγματος δημιουργεί μια ανάκλαση που μειώνει την οπτική αντίθεση των εικόνων που βλέπουμε, και αυτός ο αόριστος ψηφιακός «θόρυβος» μπορεί να προκαλέσει οπτικό πόνο, πονοκεφάλους και σωματική και πνευματική κόπωση μετά από μεγάλες περιόδους έκθεσης σε ηλεκτρονικές οθόνες.

4. Μεγάλη ποσότητα μπλε φωτός αργά τη νύχτα μπορεί να διαταράξει τον κύκλο ύπνου μας. Σε αντίθεση με τα οφέλη της έκθεσης στο μπλε φωτός κατά τη διάρκεια της ημέρας, η υπερβολική έκθεση σε οθόνες και εσωτερικούς φωτισμούς τη νύχτα μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στον ύπνο, κακή ποιότητα ύπνου και κόπωση την επόμενη μέρα.

5. Η υπερβολική έκθεση στο μπλε φως μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας. Μελέτες έχουν δείξει ότι επειδή το μπλε φως διεισδύει μέχρι τον αμφιβληστροειδή, η υπερβολική έκθεση στο μπλε φως μπορεί να βλάψει τα ευαίσθητα στο φως κύτταρα του αμφιβληστροειδούς. Αυτό μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στο μάτι που είναι παρόμοιες με αυτές του εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας, οι οποίες με τη σειρά τους μπορούν να οδηγήσουν σε μόνιμη απώλεια όρασης.

Απαιτείται ακόμη περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστεί με ακρίβεια πόσο μπλε φως είναι «υπερβολικά πολύ μπλε φως» για τον αμφιβληστροειδή, αλλά υπάρχει σίγουρα μια αυξανόμενη ανησυχία σχετικά με την ποσότητα του μπλε φωτός στην οποία εκτίθενται καθημερινά τα μάτια από επιτραπέζιους υπολογιστές.

Τι μπορείτε να κάνετε για να προστατεύσετε τα μάτια μας από την υπερβολική έκθεση σε μπλε φως;

Υπάρχουν ορισμένα μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να προστατεύσετε τα μάτια σας από την έκθεση στο μπλε φως.

Για παράδειγμα, μπορείτε να μειώσετε τη φωτεινότητα των οθονών σας, να χρησιμοποιήσετε φίλτρα οθόνης και εφαρμογές που φιλτράρουν το μπλε φως από οθόνες χωρίς να επηρεάζουν την ορατότητα. Πολύ σημαντικό επίσης είναι να κάνετε συχνά διαλείμματα από οθόνες για να ξεκουράζετε τα μάτια σας. Ιδανικά ακολουθείστε τον κανόνα 20-20-20 – θυμηθείτε: για κάθε 20 λεπτά που περνούν κοιτάζοντας μια οθόνη, πρέπει να κοιτάζετε μακριά σε απόσταση 20 πόδια (περίπου 6 μέτρα) για συνολικά 20 δευτερόλεπτα.

Μπορείτε επίσης να προστατεύσετε τα μάτια σας από το μπλε φως με ειδικές επιστρώσεις σε φακούς οράσεως όπως Shamir Blue Zero™ , Shamir Glacier Blue Shield™, και Shamir Blue Sun™, οι οποίες αποτελούν καινοτόμες κι αποδεδειγμένες λύσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξεχωριστά ή σε συνδυασμό σε φακούς οράσεως με διόρθωση ή ακόμη και χωρίς βαθμούς για την πιο ολοκληρωμένη και αποτελεσματική προστασία από την έκθεση στο μπλε φως.